Jak uchronić się przed rakiem piersi? Profilaktyka, badania

Rak piersi to najczęściej pojawiający się nowotwór złośliwy wśród Polek. Około 22% zachorowań na nowotwór złośliwy dotyczy właśnie jego, z roku na rok przybywa też Polek ze zdiagnozowaną zmianą nowotworową tego typu. Jak uchronić się przed rakiem piersi? I jaką profilaktykę stosować?

Profilaktyka raka piersi to temat niezwykle istotny. Wykonywanie regularnych badań, które pozwolą w porę wykryć chorobę, jest szczególnie ważne wśród kobiet w grupie ryzyka, czyli pomiędzy 50 a 69 rokiem życia. Inne czynniki ryzyka to m.in. urodzenie dziecka po 30 roku życia, przyjmowanie środków hormonalnych przez ponad 8 lat, wczesna miesiączka czy późne klimakterium. Jednak wszystkie kobiety po 20 roku życia powinny wykonywać regularne badania, ponieważ rak piersi może być udziałem każdej z nich. Nie bójmy się profilaktyki – nawet, jeśli wykryjemy u siebie jakieś niepokojące zmiany, to właśnie szybka reakcja może uratować nam życie.

Samobadanie piersi

Jednym z podstawowych badań, które kobieta może i powinna regularnie wykonywać w domu, jest samobadanie piersi. Powinno ono być wykonywane co miesiąc, najlepiej pod prysznicem lub w kąpieli – ważne jest, aby ciało było namydlone. Badanie polega na delikatnym przesuwaniu opuszków palców po piersi, lekko ją uciskając. Zacznijmy od lekkiego ucisku, stopniowo wzmacnianym, aż wreszcie przejdźmy do kolejnego fragmentu ciała. Powinniśmy zacząć badanie od góry i przejść w dół, następnie powtórzyć je ruchami okrężnymi i jeszcze raz, od boku do centrum i od centrum do boku.

Ograniczeniem tego badania jest to, że guz może być wykryty dopiero wtedy, gdy jest on już dość duży – ma więcej niż 1 cm średnicy. Ponadto ze względu na brak doświadczenia lub wiedzy, jak wykonać samobadanie piersi istnieje ryzyko, że guz nie zostanie w ogóle wykryty. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy jest on umiejscowiony w głębszych częściach piersi, gdzie jest niewykrywalny tą metodą. Choć więc samobadanie piersi jest zalecane jako prosta i domowa metoda profilaktyki raka piersi, powinno być ono uzupełnione o dodatkowe badania w gabinecie lekarskim.

Badania lekarskie – mammografia oraz ultrasonografia

Opisanego powyżej badania dotykowego nie musimy wykonywać samej – możemy poprosić o nie przy każdej wizycie u lekarza rodzinnego lub ginekologa. Ze względu na większe doświadczenie, lekarz skuteczniej przeprowadzi badanie, a także będzie mógł zlecić badania dodatkowe – mammografię lub ultrasonografię.

Mammografia to jedna z najpopularniejszych metod wykrywania raka piersi. Jest też dość nieinwazyjna, prosta i szybka; nie potrzeba do niej żadnego przygotowania. Mammografia to nic innego jak radiologiczna metoda profilaktyki. Zdjęcie wykonywane jest w dwóch projekcjach: górna-dolna oraz skośna, przy niewielkiej dawce promieniowania. Pozwala na wykrycie raka piersi w bardzo wczesnym stadium, choć metoda ta jest obarczona ryzykiem błędu (wynikającym np. ze złej interpretacji radiologa). Mimo to skuteczność wykrycia raka piersi poprzez mammografię jest bardzo duża. W Polsce kobiety w wieku 50-69 lat uprawnione są do wykonania tego badania w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, jeśli nie wykonywały go w ciągu ostatnich dwóch lat.

Ultrasonografia (USG) piersi jest najczęściej wykonywana jako badanie dodatkowe, w razie zdiagnozowania nieprawidłowości podczas mammografii. Warto jednak wykonywać to badanie co najmniej co 2 lata w wieku od 20 do 30 lat, a później co roku. Jest to całkowicie nieinwazyjna metoda, która pozwala na wykrycie guzów o wielkości 3-5 mm. Wynik otrzymujemy bezpośrednio po wizycie w gabinecie lekarskim. Bardziej inwazyjne, choć dokładne badanie, to badanie rezonansem magnetycznym (MRI), zalecane raczej dla kobiet w najwyższej grupie ryzyka oraz takim, u których jakieś zmiany nowotworowe zostały już zdiagnozowane.

Nawet, jeśli podczas któregoś z wyżej wymienionych badań wykryjemy jakieś nieprawidłowości, nie jest to jeszcze powód do strachu – zaledwie 10% spośród wykrytych w piersi guzków okazuje się nowotworem złośliwym. Najważniejsza jest stała i konsekwentna profilaktyka w porozumieniu z lekarzem prowadzącym i jak najszybsze wykrycie zmian w celu ich łatwego wyeliminowania.