Gluten – co to jest? Czy jest szkodliwy?

Dieta bezglutenowa staje się coraz bardziej popularna. Jednak wiele osób decyduje się także na rezygnację z glutenu nie tylko z racji na alergię pokarmową, ale również redukcja stanów zapalnych czy utrata wagi. Czy ograniczenie spożycia glutenu może rzeczywiście przynieść korzyści zdrowotne? W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu tematowi i zbadamy, czy dieta bezglutenowa jest dla wszystkich.

Co to jest gluten?

Gluten, to białko występujące w ziarnach niektórych zbóż, takich jak pszenica, żyto i jęczmień. Jest ono odpowiedzialne za elastyczność i lepkość ciasta podczas wyrabiania. Dzięki niemu chleb piecze się tak, że ma on puszystą strukturę, a ciasta przygotowane z jego udziałem są kleiste i elastyczne.

Czy gluten szkodzi?

Gluten nie szkodzi większości ludzi, jednak może być problematyczny dla osób cierpiących na pewne schorzenia.

Takimi schorzeniami są przede wszystkim celiakia i nadwrażliwość na gluten. Celiakia to przewlekła choroba autoimmunologiczna, której głównym objawem jest uszkodzenie błony śluzowej jelita cienkiego po spożyciu glutenu. Osoby z celiakią muszą całkowicie wyeliminować gluten z diety, ponieważ jego spożycie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak niedobór składników odżywczych i osłabienie organizmu.

Nadwrażliwość na gluten, znana również jako nietolerancja glutenu, jest innym schorzeniem, które objawia się nieprawidłową reakcją organizmu na gluten. Osoby z nadwrażliwością na gluten mogą doświadczać objawów podobnych do celiakii, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunka i zmęczenie, choć nie występuje uszkodzenie jelit.

Dla większości ludzi spożywanie glutenu nie stanowi problemu i jest bezpieczne. Gluten znajduje się głównie w produktach zbożowych, takich jak pszenica, jęczmień i żyto. Jednak obecnie istnieje również wiele bezglutenowych opcji żywności, które można łatwo znaleźć w sklepach, takich jak mąka bezglutenowa, chleb bezglutenowy czy makarony bezglutenowe.

W przypadku osób, które nie mają celiakii ani nadwrażliwości na gluten, nie ma potrzeby całkowitego wykluczenia go z diety. Ważne jest jednak dbanie o zrównoważoną i różnorodną dietę, która dostarcza niezbędnych składników odżywczych. Jeśli jednak masz podejrzenie, że gluten może powodować u Ciebie problemy zdrowotne, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby ocenić, czy konieczne jest wprowadzenie zmian w diecie.

Czy celiaklię da się wyleczyć?

Celiaklia nie jest uleczalna, ale można skutecznie kontrolować jej objawy poprzez przestrzeganie diety bezglutenowej. Względna eliminacja glutenu z powodu ryzyka kontaminacji skutkować może zmniejszeniem objawów, ale lekarze zalecają bezwzględną eliminację glutenu z diety, aby uniknąć dalszych uszkodzeń jelit.

Pomocne w leczeniu celiakli mogą być także suplementy witamin i minerałów, aby zminimalizować ewentualne niedobory żywieniowe. W miarę przestrzegania diety, pacjenci z celiakią mogą prowadzić normalne, zdrowe życie.

W czym jest gluten

Główne źródła glutenu:

pszenica, a zatem pieczywo pszeniczne
jęczmień
gryka – choć nie zawiera dużo glutenu, może być skażona glutenem podczas przetwarzania.
owies – naturalnie nie zawiera glutenu, ale może być skażony przez inne produkty z glutenem podczas przetwarzania.
seitan – jest to produkt roślinny zrobiony z glutenu pszenicy
ciasta i ciastka – większość słodkich wypieków jest wytwarzana z mąki pszennej

Wiele gotowych dań mrożonych, słodyczy, sosów czy produktów wędliniarskich może zawierać gluten jako dodatek lub zagęstnik. Dlatego osoby z celiakią muszą bardzo uważać na skład produktów spożywczych i czytać etykiety, aby uniknąć przypadkowego spożycia glutenu.