Ułożenie łożyska w ciąży, łożysko przodujące – objawy i zalecenia

W ciąży wiele czynników ma wpływ na zdrowie matki i dziecka oraz sam przebieg porodu. Jednym z tych istotnych elementów jest łożysko – narząd, który odgrywa kluczową rolę w dostarczaniu składników odżywczych i tlenu do rozwijającego się płodu. Łożysko przodujące to termin, określający nieprawidłowe jego ustawienie. Czym się objawia i co należy robić w przypadku jego stwierdzenia?

Łożysko przodujące – co to znaczy?

Łożysko przodujące, to termin medyczny używany do opisania sytuacji, w której łożysko znajduje się w dolnej części macicy, w pobliżu szyjki macicy. Jest to nieprawidłowe ułożenie łożyska, które może wpływać na przebieg ciąży i porodu.

Normalnie łożysko przyczepia się do ściany macicy, a dolna jego krawędź znajduje się powyżej lub z dala od szyjki macicy. W przypadku łożyska przodującego, część lub całe łożysko przesuwa się do dolnej części macicy, zasłaniając częściowo lub całkowicie szyjkę.

Nieprawidłowe ułożenie łożyska w czasie ciąży może mieć różne przyczyny. Oto niektóre z najczęstszych czynników, które mogą przyczyniać się do nieprawidłowego ułożenia łożyska:

Jakie mogą być przyczyny zaistnienia łożyska przodującego?

Łożysko przodujące występuje stosunkowo rzadko, bo 0,1-1%. Przyczyn nieprawidłowego jego ustawienia może być kilka. Jedną z nich są blizny po poprzednich cięciach cesarskich lub innych operacjach na macicy:

Częściej do nieprawidłowości dochodzi też w przypadku tzw. późnego macierzyństwa. Z wiekiem zmienia się struktura macicy, co może wpływać na umiejscowienie łożyska.

Za większe ryzyko odpowiadają również chirurgiczne procedury inwacyjne na macicy (np. zabiegi usuwania polipów, leczenie mięśniaków macicy czy usuwanie błon śluzowych macicy), palenie tytoniu, ciąża mnoga. Także niektóre wrodzone wady anatomiczne macicy mogą predysponować do nieprawidłowego ułożenia łożyska.

Warto pamiętać, że przyczyny nieprawidłowego ułożenia łożyska mogą być różne w każdym przypadku, a nieprawidłowe ułożenie łożyska nie zawsze jest wynikiem czynników ryzyka.

Łożysko przodujące – objawy

Jednym z pierwszych i najważniejszych objawów łożyska przodującego jest ból brzucha i krwawienie z dróg rodnych. Może to być krwawienie ciągłe lub nieregularne. Krwawienie może być umiarkowane lub obfite, a w niektórych przypadkach mogą towarzyszyć temu skrzepy krwi.

Pozostałe objawy łożyska przodującego:

Niespokojne ruchy płodu. Nieprawidłowe ułożenie łożyska może utrudniać swobodne poruszanie się płodu. Może to prowadzić do mniejszej aktywności ruchowej płodu lub wrażenia, że ruchy są mniej intensywne niż zwykle.

Niewłaściwe położenie główki płodu. W przypadku łożyska przodującego główka płodu może być umieszczona wyżej w macicy niż w typowej ciąży. To może prowadzić do niewłaściwego ułożenia płodu, takiego jak w pozycji pośladkowej.

Wczesne rozwarcie szyjki macicy. Może to być związane z występowaniem skurczów przedwczesnego porodu.

Warto jednak zaznaczyć, że nie wszystkie przypadki łożyska przodującego wywołują objawy. Często jest ono wykrywane podczas rutynowych badań ultrasonograficznych przeprowadzanych w ciąży.

Jeśli występują jakiekolwiek niepokojące sygnały, takie jak krwawienie z dróg rodnych, silne bóle brzucha czy zmniejszona aktywność ruchowa płodu, ważne jest, aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę. W przypadku podejrzenia łożyska przodującego, lekarz przeprowadzi odpowiednie badania diagnostyczne i ustali plan postępowania w celu zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa zarówno matce, jak i dziecku.

Potencjalne zagrożenia związane z łożyskiem przodującym

Łożysko przodujące nie musi oznaczać zawsze dużych komplikacji. Niemniej warto znać potencjalne zagrożenia.

Nieprawidłowe ułożenie łożyska może być związane z większym ryzykiem porodu przedwczesnego. W przypadku, gdy szyjka macicy nie jest odpowiednio osłonięta, może dojść do przedwczesnego rozwarcia i rozpoczęcia porodu przed terminem.

Kolejną konsekwencją łożyska przodującego może być także krótkotrwała niedokrwistość, zwana również zespołem krwawienia z łożyska. Może wystąpić w przypadku, gdy łożysko przodujące ulega uszkodzeniu podczas porodu. Jest to sytuacja wymagająca natychmiastowej interwencji medycznej.

Zalecenia lekarskie w przypadku łożyska przodującego

W przypadku stwierdzenia łożyska przodującego, lekarz prowadzący będzie monitorował ciążę i łożysko za pomocą regularnych badań ultrasonograficznych. Pomogą one ocenić położenie łożyska, rozwarcie szyjki macicy oraz potencjalne ryzyko krwawienia.

Ważne jest, aby unikać czynników ryzyka, które mogą zwiększać ryzyko komplikacji związanych z łożyskiem przodującym. Najprawdopodobniej będzie trzeba zrezygnować z wysiłku fizycznego lub innych czynności, które mogą prowadzić do urazu brzucha. W tym także unikać stosunku płciowego, które może zwiększać ryzyko krwawienia.

W niektórych przypadkach, zwłaszcza jeśli istnieje wysokie ryzyko krwawienia lub innych powikłań, lekarz może zdecydować o hospitalizacji ciężarnej. Hospitalizacja pozwala na ścisłą obserwację, dostęp do opieki medycznej i natychmiastową interwencję w razie potrzeby.

W przypadku znacznego przemieszczenia łożyska przodującego lub istnienia ryzyka powikłań podczas porodu naturalnego, lekarz może zalecić planowanie cesarskiego cięcia.

Ważne jest, aby ścisłe współpracować z lekarzem prowadzącym ciążę i przestrzegać jego zaleceń. Każda sytuacja jest indywidualna, dlatego lekarz podejmie decyzję o najlepszym planie postępowania, biorąc pod uwagę zdrowie matki i dziecka.